زمان تقریبی برای مطالعه: ۹ دقیقه

همه شما کم و بیش با تکنولوژی فلش [۱٫ Adobe Flash] و نقش آن در وب آشنا هستید . حتما سایت هایی را  دیده اید که به طور کامل یا بخشی از آن ها با فلش پیاده سازی شده اند . آنچه که فلش به عنوان یک کاربر به شما عرضه می کند ، گرافیکی زنده و انیمیشن هایی چشم نواز است.

بیاید در زمان سیر کنیم و به چند سال پیش برگردیم . به وب و تکنولوژی های آن ، نگاهی بیاندازیم . در آن زمان کسانی که نیاز به وب سایتی پویا و متحرک داشتند ، گزینه های اندکی برای توسعه وب سایت های خود می یافتند . شاید فلش تنها گزینه ای بود که طراحان در دست داشتند . قدرت سایر تکنولوژی های وب به اندازه فلش نبود . حجم کم فایل های فلش و قابلیت های متعدد آن [۲٫ از قابلیت های مهم فلش کار با تصاویر برداری است . تصاویر برداری علاوه بر قابلیت های متعدد مثل کیفیت بالا ، حجمی بسیار کم دارند . این نکته مزیت مهمی برای فلش محسوب می شود .]، باعث رشد و تثبیت فلش در وب شده بود .

با گذشت زمان و پیشرفت مرورگرها  و همچنین به وجود آمدن نسل جدیدی از تکنولوژی های وب مانند  HTML5 ، Javascript ، CSS3  و … ، اوضاع برای فلش تغییر کرده و شمار بحث هایی که در مورد پایان دوران فلش صحبت می کنند ، رو به فزونی گداشته است . اوج این جدل ها زمانی بود که “استیو جابز” ، مدیر عامل شرکت اپل ، طی سخنانی جنجالی ، فلش را مورد انتقاد قرار داد و اعلام کرد در iPad ، یکی از محصولات این شرکت ، از فلش پشتیبانی نخواهد کرد . در آن زمان عده ای نقص در باطری iPad و شتاب در مراحل تولید این وسیله را عامل سخنان جایز و عدم پشتیبانی از فلش اعلام کردند . فارغ از سخنان جابز ، پس از آن ، سخن در باب فلش و HTML5 شدت گرفت . هر روز شاهد مطلبی از طرفداران HTML5 و FLASH بودیم . چیزی که در این میان کم دیده می شد ، نقد منصفانه و دیدی همه نگر بود .

در آن زمان در وب سایت evt ، مطلبی تحت عنوان “جنگ سرد ” نوشته بودم که به بررسی همین موضوع اختصاص دارد . دوستانی که تمایل دارند در این باب به تفصیل و با جزییات بیشتر بخوانند به این مطلب مراجعه کنند .

چگونگی :

آیا کسی را می شناسید که از انیمیشن و حرکت در وب ( و اصولا در هر کجا ) لذت نبرد . اصولا انسان تصاویر و خصوصا نوع متحرک آن را به متن های خشک و بی روح ترجیح خواهد داد . با یک جستجوی ساده در اینترنت به مقالات علمی برخورد خواهید کرد که اثر تصویر و انیمیشن بر مغز انسان را بررسی می کنند .

استفاده موثر از تصویر ، رنگ ، متن و انیمیشن در کنار اصول زیبایی شناختی می تواند یک وب سایت را به یک اثر هنری تبدیل کند . در اینجا مقصود من از اثر هنری ، اثری است که انسان از دیدن آن لذت خواهد برد .

در ادامه من سه وب سایت را به نمایندگی از هر یک از تکنولوژی های HTML5 و فلش انتخاب کرده ام . در اینجا سعی بر این بوده این وب سایت ها علاوه بر زیبایی بصری ، از فناوری های به روز نیز استفاده کنند . قطعا انتخاب سه وب سایت از میان انبوهی از سایت ها کاری دشوار است و این انتخاب ها بیشتر جهت دیدن نمونه ای از وب سایت ها است ، نه منتخبی از بهترین آنها .

[۱٫ در اینجا منظور ما از HTML5 یک مفهوم کلی است ، این مفهوم همه تکنولوژی های HTML5 , Css3 و JavaScript را شامل می شود و معرف نسل نوینی از فناوری های وب است .]HTML5

Oxdesign

Ryan Delaney

Art of Star

Flash

Sumo Paint

Agency Net

Homa Delvaray Official Website

همانطور که در بالا مشاهده کردید ، با هر دو فناوری می توان وب سایت هایی زیبا و خلاق پدید آورد . در هر دو ایده های مورد نظر به همراه تصاویر و انیمیشن به بهترین شکل اجرا شده اند . شاید نکته ای که کمی آزار دهنده باشد ، سرعت به نسبت پایین تر سایت هایی است که با HTML5 کار شده اند . بنا به دلایل فنی  ، عدم روانی سایت های HTML5 قدری کاربران را اذیت می کند . هر چند با بهینه سازی مناسب و انتخاب ایده متناسب با قابلیت های  HTML5 می توان این مشکل را رفع کرد . برای نمونه سایت Ryan Delaney با ایجاد یک توازن بین قابلیت ها و سرعت اجرا توانسته یک وب سایت بسیار موفق را ارائه دهد ، که شاید اگر با فلش کار می شد ، این جذابیت را نمی یافت .

در سوی دیگر در سایت های فلش ما با حجم زیادی از تصاویر و انیمیشن طرف هستیم . حقیقتی که وجود دارد این است که سایت های فلش ، قابلیت های بیشتری برای توسعه دهنده وب سایت ها فراهم می آورند تا او بتواند ایده های خود را پیاده سازی کنند . به اصطلاح دست توسعه دهنده برای هر گونه خلاقیت باز است . استفاده از قابلیت های ۳D و تلفیق آن با انیمشن و ویدیو ، یک محیط کاملا مالتی مدیا و اینتر اکتیو را فراهم آورده است . هر چند این مهم باعث شده است تا سایت های فلش با Loading های به نسبت طولانی روبه رو باشند . سایت Agency Net هم قدرت در تلفیق و هم کندی در بارگذاری را با هم دارد .

در این بین سایت هما دلورای را بیشتر به خاطر ایرانی بودن ، انتخاب کردم . ضمن اینکه ایده سایت ، ایده خوبی است ، اما در کاربرد پذیری و کاربر پسندی مشکلاتی در آن به چشم می خورند . ایده سایت عملا تنها با فلش قابل اجرا است و Html5 نمی تواند چنین ایده ای را پیاده سازی کند .

در این بین نمی توان گفت HTML5 و یا فلش ، کدام یک بر دیگری برتری دارند . نوع سایت ، سفارش دهنده ، کاربران و ایده مطرح شده ، از فاکتورهایی هستند که تعیین می کنند کدام تکن.ل.ژی برتر است . اما حقیقت این است که فلش بستر بهتری برای ایده پردازی فراهم می آورد . زیرا که قدرت آن محدود شده نیست .

چرایی :

هر یک از فناوری های فلش و Html5 ، نقاظ ضعف و قدرتی دارند .

فلش یک تکنولوژی برتر فنی است . امکانات آن بسیار زیاد است . قابلیت های آن در ساخت بازی ، ویدیو و قابلیت های سه بعدی بسیار بهتر از آن چیزی است که در رقیبش وجود دارد . بسیار خوب پشتیبانی می شود و به روز رسانی های آن مرتب است . ضمن اینکه تکنولوژی فلش تنها به وب محدود نمی شود و مثلا در ساخت برنامه برای تلوزیون ها و تبلت ها هم کاربرد دارد . زبان برنامه نویسی آن قوی است و شی گرایی را در سطح خوبی پیاده سازی کرده است . همه اینها نقاط قوت فلش هستند . اما نقاط ضعفی هم وجود دارند . فلش مبتنی بر افزونه است ، بدین معنی که شما برای اجرای سایت های فلش باید افزونه فلش پلیر را بر روی مرورگر خود نصب کنید . این محیط بسته و وابسته به افزونه ، باعث شده که فلش جز در مواردی که ضروری به نظر می رسد ، استفاده نشود .

طیف وسیعی از سایت های تبلیغاتی ، رسانه های تصویری  و سایت های بازی از فلش استفاده می کنند . اشخاص سر شناس برای ساخت سایت های شخصی ، فلش را انتخاب می کنند . اصولا هر جا که مقاصد تبلیغاتی و تصویری رجحان داشته باشد ، فلش انتخاب بهتری است .

اما به نظر می رسد ، نیازی به استفاده از فلش در سایر حیطه های وب احساس نمی شود . اصولا یک سایت خبری و یا یک سایت با مخاطبان عام و زیاد ، سعی می کند سایتی را طراحی کند که طیف وسیعی از مخاطبان آن را مورد استفاده قرار دهند، سبک باشد و سریع بارگذاری شود . امروزه اکثر وب سایت ها در وب جز این دسته هستند . بنده به عنوان یک طراح وب ، سعی می کنم تا جایی که می توانم و ضرورتی احساس نکردم از فلش اجتناب کنم . واقعیت این است که با قدرت گرفتن Html می توان سایت های خیلی خوبی طراحی کرد ، بدون آنکه فلش را مورد استفاده قرار داد .

در سویی دیگر HTML5 قرار دارد که با امکانات خوب خود توانسته بخش عمده ای از نیاز توسعه دهندگان وب سایت ها را مرتفع کند . اما این تکنولوژی پاشنه های آشیلی دارد که هیچ گاه نمی تواند فلش را در تمام حیطه ها از دور رقابت خارج کند . یکی از نقاط ضعف موجود این است که HTML به کندی به روز رسانی می شود . بین نسخه ۴ تا نسخه ۵ یک اختلاف ده ساله در به روز رسانی وجود داشت . همچنین مرورگرهای مختلف ممکن است یک سایت HTML5 را به شکل های گوناگونی نشان دهند . عدم پشتیبانی مناسب از این فناوری توسط مرورگرهای مختلف و همچنین ، اشکال در سرعت پردازش این سایت ها ، از نقاط ضعف مهم HTML5 هستند .

در نهایت :

در پاسخ به سوال اینکه آیا فلش در وب کمرنگ تر شده  ، می توان گفت که بله ، اینگونه شده است . اما به طور قطع در میدان رقابت مانده  و با قدرت سعی دارد خود را در وب حفظ کند . بنده بر خلاف برخی ، این دو تکنولوژی را رقیب یکدیگر نمی دانم و معتقدم که هر دوی این فناوری ها در یک همپوشانی مصلحت آمیز ، به هم در رشد یکدیگر کمک می کند . به عبارت بهتر فلش و Html5 در کنار هم هستند و نه در روبروی هم . آینده ، سخن های آموزنده ای در این باب خواهد داشت .

——————————————————————————-