Scroll to top

نگاهی به طراحی رابط گرافیکی سیستم عامل هادر دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی


مهدی خدادادی - می 3, 2012 - 6 دیدگاه

زمان تقریبی برای مطالعه: ۱۰ دقیقه

رابط گرافیک کاربر یا Graphic User Interface ( به اختصار GUI ) به کاربران اجازه می دهد تا به آسان ترین و بهترین روش با سخت افزار سیستم تعامل کنند .

در طی سال ها ، طیف وسیعی از “رابط کاربری” برای سیستم عامل های مختلف مثل ویندوز ، مک ، سیمبیان ، OS2 و لینوکس طراحی شده است .

سعی من این است که در این مطلب به سیر تحولی رابط کاربری سیستم عامل ها در دهه هشتاد میلادی نگاهی داشته باشم.

خیلی از سیستم عامل ها و رابط های کاربری که معرفی می شوند ،  امروزه منقرض شده اند و یا به نوعی به کنار رانده شده اند .

اولین GUI توسط Xerox Palo Alto Research Center (PARC) در دهه هفتاد میلادی ایجاد و توسعه داده شد .

تصویر زیر مربوط به GUI اولین کامپیوتر شخصی است ، که Xerox Alto در سال ۱۹۷۳ تولید کرد . این محصول یک ، محصول تجاری نبود و بیشتر در دانشگاه ها و عمدتا برای کارهای تحقیقاتی به کار گرفته می شد .

 

Xerox 8010 Star

Xerox 8010 Star

۱۹۸۱-۱۹۸۵

Xerox 8010 Star ( منتشر شده در سال ۱۹۸۱ )

این سیستم را می توان اولین سیستم کامپیوتری Desktop نام برد که تمام برنامه ها و خود سیستم عامل از یک GUI یکپارچه استفاده می کردند . این کامپیوتر با نام “Star” شناخته می شد . بعدها نام آن به “View Port” و در نهایت به “GlobalView” تغییر کرد .

Xerox 8010 Star

Xerox 8010 Star

Apple Lisa Office System 1 ( منتشر شده در سال ۱۹۸۳)

Apple Lisa محصولی بود که در نام خود نشان می داد که دفاتر و ادارات را هدف قرا گرفته است . هدف از توسعه “لیزا” خلق یک ایستگاه کاری برای “پردازش اسناد” بود .

Office System های Apple بعدها توسط دستگاه های “مکینتاش” که مقرون به صرفه تر بودن ، جایگزین شدند .

Apple Lisa همچنین نسخه دوم خود را در سال ۱۹۸۳ و همچنین نسخه ۳٫۱ را در سال ۱۹۸۴ منتشر کرد .

Apple Lisa OS 1

Apple Lisa OS 1

Apple Lisa OS 1

Apple Lisa OS 1

VisiCorp Visi On (منشر شده در سال ۱۹۸۴)

Visi اولین GUI توسعه یافته برای کامپیوترهای رومیزی شرکت IBM بود . این سیستم برای شرکت های بزرگ ساخته شده بود و قیمت بسیار بالایی داشت .

این سیستم از ماوس ، بسته های installer و راهنما پشتیبانی می کرد اما در آن خبری از آیکون ها نبود .

VisiCoprt Visi On

VisiCoprt Visi On

VisiCoprt Visi On

VisiCoprt Visi On

Mac OS System 1.0 (منتشر شده در سال ۱۹۸۴)

System 1.0 اولین سیستم عامل بود که برای دستگاه های مکینتاش توسعه یافت . این سیستم عامل طراحی رابط گرافیکی مبتنی بر پنجره و آیکون داشت . همچنین شما می توانستید فایل ها ، پنجرها و فولدرها را با ماوس جابه جا کنید .

قابلیت گرفتن و کشیدن فایل ها برای کپی کردن در این سیستم عامل وجود داشت .

Apple Mac System 1.0

Apple Mac System 1.0

Amiga Workbench 1.0 ( منتشر شده در سال ۱۹۸۵)

در نخستین نسخه “آمیگا” ، جلوتر از زمان خود بود . رابط گرافیکی ” آمیگا ” مبتنی بر رنگ ( چهار رنگ : سیاه ، سفید ، آبی ، نارنجی ) بود . همینطور می توان چند وظیفه ای بودن و داشتن صدای استریو را نام برد . همچنین در این سیستم عامل ” آمیگا ” حالت های مختلف برای آیکون ها در نظر گرفته بود ( حالت Select و UnSelect ) .

Amiga Workbench 1.0

Amiga Workbench 1.0

Amiga Workbench 1.0

Amiga Workbench 1.0

Windows 1.0x ( منتشر شده در سال ۱۹۸۵)

در سال ۱۹۸۵ ماکروسافت اولین نسخه از ویندوز را که کاملا مبتنی بر GUI بود منتشر کرد . این سیستم عامل دارای آیکون های ۳۲ × ۳۲ پیکسل و گرافیک مبتنی بر رنگ بود . قابلیت جالبی که این سیستم عامل داشت یک ساعت آنالوگ متحرک بود ! ( بعدها این ساعت از سیستم عامل حذف شد )

Microsoft Windows 1.01

Microsoft Windows 1.01

Microsoft Windows 1.01

Microsoft Windows 1.01

GEM ( منتشر شده در سال ۱۹۸۵)

GEM مخفف Graphical Environment Manager یک رابط گرافیکی به سبک “پنجره ای” بود که توسط  DRI منتشر شده بود . در ابتدا این سیستم عامل برای Intel 8088 و Motorola 68000 منتشر شده بود که بعدها نسخه ای هماهنگ با Dos نیز عرضه کرد . اکثر مردم GEM را بر روی کامپیتورهای Atari ST به یاد می آورند . همچنین برای کامپیوترهای Amstrad’s IBM نیز به کار گرفته شد .

این سیستم عامل به کامپیوترهای دیگری نیز انتقال یافت ولی محبوبیتی به دست نیاورد .

GEM

GEM

۱۹۸۶ – ۱۹۹۰

IRIX 3 ( منتشر شده در سال ۱۹۸۶ )

سیستم عامل ۶۴ بیتی IRIX برای Unix ایجاد شده بود . از ویژگی جالب این رابط کاربری پشتیبانی از آیکون های برداری می باشد ! . این قابلیت بسیار قبل تر از اینکه Mac OS X ساخته شود توسط IRIX به کار گرفته می شد .

Silicon Graphics IRIX 3.0

Silicon Graphics IRIX 3.0

GEOS ( منتشر شده در سال ۱۹۸۶)

GEOS مخفف (Graphic Environment Operating System) است که توسط Berkeley Softworks ساخته شده بود . این سیستم عامل در اصل برای “کومودور ۶۴ ” ساخته شده بود .

این سیستم یک برنامه برای پردازش متن به اسم geoWrite و یک برنامه نقاشی به اسم geoPaint داشت .

GEOS

GEOS

Windows 2.0x ( منتشر شده در سال ۱۹۸۷)

در این نسخه قابلیت های رابط گرافیکی به طور محسوسی بهبود یافته بودند . حالا شما می توانستید چند پنجره را روی هم قرار دهید ، پنجره ها را تغییر اندازه دهید ،پنجره ها را maximized و minimized کنید .

Microsoft Windows 2.03

Microsoft Windows 2.03

Microsoft Windows 2.03

Microsoft Windows 2.03

OS/2 1.x ( منتشر شده در سال ۱۹۸۸)

OS/2 حاصل همکاری IBM و ماکروسافت است .  هر چند این دو شرکت بعدها در سال ۱۹۹۱ مسیر جداگانه ای از هم پیش گرفتند . ماکروسافت Windows  و IBM سیستم عامل OS/2 را توسعه دادند .رابط کاربری OS/2 نام “Presentation Manager” را برای خود برگزید . این GUI از رابط کاربری تک رنگ و آیکون های ثابت استفاده می کرد .

Microsoft-IBM OS/2 1.1

Microsoft-IBM OS/2 1.1

Microsoft-IBM OS/2 1.1

Microsoft-IBM OS/2 1.1

NeXTSTEP / OPENSTEP 1.0 ( منتشر شده در سال ۱۹۸۹ )

“استیو جابز ” ایده ای برای ساخت کامپیوترهایی مناسب کارهای تحقیقاتی ، دانشگاه ها و آزمایشگاه ها در سر داشت . او در همین راستا کامپیوترهای های NeXT را بنیان نهاد .

اولین کامپیوتر NeXT در سال ۱۹۸۸ منتشر شد . اما تغییرات بنیادی در سال ۱۹۸۹ و با انتشار NeXTSTEP 1.0 شروع شد . بعدها و در سیر تکامل NeXTSTEP به OPENSTEP تغییر نام داد .

آیکون ها بزرگتر (۴۸ × ۴۸) شده بودند . همینطور این سیستم از مانیتورهای رنگی نیز پشتیبانی می کرد . به نظر می رسد این رابط کاربری قدمی برای شروع رابط های کاربری مدرن بود .

NeXTSTEP 1.0

NeXTSTEP 1.0

Windows 3.0 ( منتشر شده در سال ۱۹۹۰ )

در این نسخه ماکروسافت پی به قدرت GUI در سیستم عامل برده بود و شروع به استفاده وسیع از آن کرد .

این سیستم از ۳۸۶ رنگ ، ۶۴۰ KB فضای هارد دیسک و مانیتورهای VGA پشتیبانی می کرد . ویندوز ۳ از ابعاد نمایشگرهای ۸۰۰*۶۰۰ و ۱۰۲۴*۷۶۸ پشتیبانی می کرد .

همچنین ماکروسافت Susan Kare را برای طراحی آیکون ها و  GUI برای ویندوز ۳ استخدام کرد .

 

Microsoft Windows 3.0

Microsoft Windows 3.0

Microsoft Windows 3.0

Microsoft Windows 3.0

 

Amiga Workbench 2.04 (منتشر شده در سال ۱۹۹۱)

پیشرفت های زیادی در این GUI مشاهده می شد . در اینجا تغییر دامنه رنگی و شمای سه بعدی معرفی شدند . همینطور در این رابط گرافیکی شما می توانستید فضای دسکتاپ را به صورت افقی به بخش های مختلق تقسیم کنید ، هر کدام از این بخش ها می توانست عمق رنگ و رزلوشن خاص خود را داشته باشد ، این قابلیت کمی عجیب به نظر می رسد . رزلوشن پیش فرض آمیگا ۶۴۰×۲۵۶ بود .

Commodore Amiga Workbench 2.04

Commodore Amiga Workbench 2.04

 

Mac OS System 7 (منتشر شده در سال ۱۹۹۱ )

مکنتیاش نسخه ۷ اولین سیستم عامل اپل بود که از رنگ پشتیبانی می کرد . در این نسخه سایه هایی ظریف رنگی به آیکون ها اضافه شده بود .

Apple Mac OS System 7.0

Apple Mac OS System 7.0

 

Apple Mac OS System 7.0

Apple Mac OS System 7.0

 

Windows 3.1 (منتشر شده در سال ۱۹۹۲ )

این نسخه از ویندوز اولین بار از فونت های True-type استفاده می کرد و همینطور از نشر رومیزی و چاپگرها پشتیبانی می نمود . پیش از این شما برای استفاده از فونت در ویندوز باید از Adobe Type Manager – ATM استفاده می کردید .

همچنین ویندوز ۳٫۱ شامل چند مد مختلف رنگی با نام Hotdog Stand بود . این مد های رنگی برای استفاده راحت تر و همینطور برای افراد کم بینا یا کور رنگ طراحی شده بود .

Windows 3.1

Windows 3.1

 

OS/2 2.0 (منتشر شده در سال ۱۹۹۲)

این GUI مراحل کاربرد پذیری و تست را به طور کامل طی کرده بود و در سطحی بین اللملی به کار گرفته می شد . OS 2 رابط کاربری را شئ گرا طراحی کرده بود . همچنین این رابط از کشیدن و رها کردن پشتیبانی می کرد .

IBM OS/2 2.0

IBM OS/2 2.0

IBM OS/2 2.0

IBM OS/2 2.0

 

Windows 95 (منتشر شده در سال ۱۹۹۵)

رابط کاربری ویندوز ۹۵ نسبت به ویندوز ۳٫۱ به طور کامل از نو طراحی شد . برای اولین بار یک دکمه کوچک به هر پنجره اضافه شده بود .

تیم طراحی برای اولین بار حالت های مختلفی مانند enabled, disabled, selected, checked و … را برای آیکون ها و سایر عناصر در نظر گرفت . همچنین دکمه معروف Start نیز در این نسخه به ویندوز اضافه شد .

ویندوز ۹۵ گامی بزرگ برای ماکروسافت در طراحی رابط گرافیکی کاربر محسوب می شد .

Microsoft Windows 95

Microsoft Windows 95

 

Microsoft Windows 95

Microsoft Windows 95

ویندوز ۹۵ را می توان سر آغازی بر سیستم عامل های مدرن دانست . شاید بعدها نگاهی داشته باشیم به سیستم عامل هایی که بعد از سال ۱۹۹۵ به دنیا معرفی شده اند .

مطالب مرتبط

6 دیدگاه

  1. خیلی جالب بود
    من فقط ۹۸ به بعد رو یادمه 🙂

  2. مهدی

    بسسسسسیار جالب ^-^
    خسته نباشی 🙂

  3. با سلام و تشکر از مطلب جالبتون فقط یک سوال برام پیش امده این که من مدت ها است دارم برروی کافون کار میکنم تا زبان فارسی را به ان اضافه کنم و فک کنم شما از کافون استفاده میکنید اگر امکانش هست بگویید چه گونه این کار را میکنید.

  4. masoumeh

    سلام و خسته نباشید
    ممنون از پست ها ی مفیدتون .

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *